KEBAN KÖYLERİ: (27 ) LORİKAN-2-“LORİKANLI ADO”

Lorikan denilince, edebiyat ve sanat dünyasında “LorikanlıAdo” yu anmadan geçemeyiz.

biamag/bianet

yayın tarihi: 24 Temmuz2021 00:01 Son Güncelleme 21 Nisan 2022 23:52

Bir kitap dervişi göçtü bu dünyadan: Aziz Aydın Doğan

Çıraklığının yanı sıra bir dönem tiyatro ile ilgilenen, muhabirlik yapan editör, yayıncı, sahaf, öykücü, ressam Aydın Doğan ardında onlarca eser, bir sürü anı bırakarak göç etti. Ruhun şad olsun “LorikanlıAdo”, yattığın yer incitmesin…

2020 yılında Aziz Aydın Doğan baş gösteren sağlık sorunları ve ekonomik sıkıntılardan dolayı Yaba Edebiyat dergisinin yayınlanmasının zorluğuna dair sohbetlerimiz oluyordu. Doğan, dergiyi yayınlamaya devam etmek için neler yapılabileceğini düşünüyordu.

Derginin 40. yılında ise artık yayınlanma şartlarının ortadan kalktığına karar vererek yayın hayatına son verdi. Son sayının hazırlık çalışmalarını yürüttüğü günlerden birinde, yine ziyaretine gitmiş ve dergi yayınının sona ereceğine dair bir haber yapmak istediğimi söylemiştim. Bunun için de kendisinden bir değerlendirme yapmasını istemiştim. Bir süre sessiz kaldıktan sonra, “Söylenecek pek bir şey yok aslında, derginin editör yazısında yazdıklarımı benim ifadelerim olarak haberinde kullanabilirsin” demişti. Ben de haberimin girişine o cümlelerini yazmıştım. Şöyle demişti:

“Bir ölçüde de yoruldum artık. Bazı noktalarda da dergi kültürü artık kalmadı. Dergi okuyucusu artık neredeyse sıfıra düştü. Bu şekilde bizim imkanlarımızla ayakta tutmanın zeminini bulamadık. Bütün okurlara ve dergi seven dostlara selam söylüyorum.”

*Ferid Demirel

Bir süre sonra Covid-19 hastalığı bütün dünyayı kasıp kavurdu ve evlerden çıkamaz olduk. Yaba Yayınları da uzun bir süre kapalı kaldı. Aydın Abi’nin hastalığı gün geçtikçe ilerledi ve hastaneye yatırılmasına yol açtı. O görüşme Aydın Doğan ile son görüşmemiz olacaktı.

Yayıncı ve öykücü Aziz Aydın Doğan hayatını kaybetti

Kitapla geçen bir hayat

İlk kim söyledi bilmiyorum ama Yaba Yayınları’nın sahibi Aziz Aydın Doğan, gerçek anlamda bir kitap dervişiydi. 73 yıllık yaşamının 50 yıldan fazlasını kitapların arasında geçirdi. Tek bir anı bile kitapsız geçmedi. Kitap yazdı, kitap bastı, kitap tartıştı, konuştu ve kitap sattı. 1947 yılında Elazığ’da başlayan yolculuğu, arkasında onlarca eser bırakarak 2021 Temmuz’unda İstanbul’da sona erdi Aziz Aydın Doğan’ın.

Medya patronu Aydın Doğan ile karıştırılmaması için adının başına Aziz’i eklemişti, henüz çocuk iken kaybettiği babasının adını yani.

Bir süredir demans ile mücadele eden Doğan’ın beyninde tümör olduğu tespit edilmişti ve Haziran ayından bu yana İstanbul Eyüp Sultan Devlet Hastanesi’nde gözetim altında tutuluyordu. Aydın Doğan, 11 Temmuz günü aramızdan ayrıldı. 13 Temmuz günü, ailesinin isteği ile Bolu’nun Ayman Yaylası’nda toprağa verildi.

"LorikanlıAdo"

Aydın Doğan ya da kimi zaman sohbetlerimizde kendisinden bahsederken söylediği şekliyle “LorikanlıAdo” ile yolum, 2005 ya da 2006 yılında kesişti. Ben Dicle Haber Ajansı’ında (DİHA) çalışırken Mezopotamya Kitaplığı serisinden bir kitapla ilgili haber yapmak istemiş, Yaba Yayınları’nı aramış ve bu şekilde Aydın Doğan ile tanışmıştım. Aydın Abi ile dostluğumuz bu şekilde başladı ve yıllar içinde çok daha güçlü bir hal aldı. Benden yaşça büyük olmasına rağmen, iki dost gibi tanışıklığımız devam etti. Zaman içerisinde aslında Aydın Abinin bu yaklaşımının bana has olmadığını, aslında tanıştığı herkese karşı bu şekilde yaklaştığını gözlemledim. İlk defa karşılaştığı insanlarla bile uzun yıllardır tanışıkmış gibiydi.

Ben 2007 yılında tutuklanınca da iletişimimiz kopmadı. Belli aralıklarla mektup yazdı, derginin yeni sayılarını ve yeni çıkan kitapları gönderdi.

Zorlu geçen bir çocukluk

Doğan 1947 yılında Elazığ’ın Keban ilçesine bağlı Lorikan köyünde doğmuştu. Sohbetlerimizde pek çok defa çocukluğundan, annesinden bahsederdi. 3 yıl önce Gazete Duvar’dan Adem Erkoçak’ın yaptığı söyleşide çocukluğunu şöyle anlatmış Doğan:

“Ben köylü çocuğuyum birincisi. Keban'a bağlı Lorikan adında bir köy vardı, şimdi yok oldu. Orada doğdum. 3 kardeşiz, en küçüğü benim. 9 yaşıma kadar köyde yaşadım ama babamın ölümünden sonra ailemin durumu karıştı. Harput'a bağlı Kesili adlı yerleşkede bir ailenin yanında hayatımı idame ettim."

*Harput - Aydın Doğan arşivi

“LorikanlıAdo” ismi de buradan geliyor. Aydın Abi, bir çok kez kendi köyünden, çîrokbêjlerden (hikaye anlatıcısı), dengbêjlerden, uzun kış gecelerinde köy odasında erkeklerin oynadığı Kürtçe halk seyirlik oyunlarından bahsederdi. Lorikan isminin Kürtçe’nin lehçelerinden biri olan Lor’dan geldiğini düşünüyordu Aydın Doğan. Sık sık "Keşke o hikâyeleri, oyunları yazabilseydim, artık kimse onları anlatmıyor, oynamıyor" der, “Annemin dili ile yazmak istiyorum” diye de Kürtçe yazamadığı için hayıflanırdı.

Çocukken terzide, berberde, kunduracıda çıraklık yapmış Aydın Doğan. Okumayı yanlarında kaldığı ailenin ona dışarıdan bir hoca getirmesiyle öğrenmiş.

*Aydın Doğan (Facebook)

Sonrası Ankara yılları. Elazığ’dan Ankara’ya gelince Aydın Doğan yayıncılık hayatına da giriş kapısı açılıyor önünde. Söz konusu söyleşide bu duruma dair şunları söylemiş:

“Beni büyüten ailede teyze oğlu diyebileceğim bir yakınım ile benim bir büyüğüm olan abim Ankara'da bir berber dükkânı açtılar. Mektupla beni de yanlarına çağırdılar. O vesileyle Ankara'ya gittim. Bir süre orada berberlik yaptım, Ankara'yı çok sevdim ama sonrasında işi bıraktım. Çünkü hizmet etmeyi sevmiyordum. Tamam, bu işler de belki gerekli ama o zamanlar okuduklarımdan da etkilendiğim için bana ters geliyordu o işler.

“Bir arkadaş grubu edinmiştim o dönemde. Onlarla hem tartışırdık hem de üretirdik. Ben de o vakitler bir piyes yazmıştım. 'Harika Berber' diye bir komedi oyunu, yazlık sinemalarda film başlamadan sahneliyoruz. Ama nasıl tuttu oyun, görsen. O zamanki gençlik çok bambaşkaydı, birden bir grup olduk."

……….

(Yazı devam edecek.)