Keban Köyleri 9-14 Bölükçalı,Güneytepe,Kopuzlu,Delikavak,Üçpınar,Koyunuşağı

(Kaynak:

Araştırma Makalesi/ ResearchArticle

19. YÜZYILINİLKYARISINDAKEBANKÖYLERİNİNİDARİ VE DEMOGRAFİK YAPISI

AdministrativeAndDemographicStructuresofKeban’sVillagesInthe First Half 19th Century

Enver ÇAKAR^*)

BÖLÜKÇALI-HACISOR (9)

Hacısor Mezrası: Bugün Bölükçalıyeni adını taşımaktadır ve köy statüsündedir. Fakat 19. yüzyılın ilk yarısında Çemişgezek Kazası’nınHidi (Hedi) Köyü’ne bağlı bir mezraydı⁷⁰. Bu mezrada 1835 yılında 7 hane ve 22 erkek (tahminen 44 kadın ve erkek) Müslüman nüfusun yanı sıra, Rum milletinden bir hane ve bu haneye kayıtlı 4 erkek (tahminen 8 kadın ve erkek) nüfus da bulunmaktaydı⁷¹. Bu Rum aile Keban’da madencilikle uğraşırken sonradan buraya yerleşerek çiftçilikle meşgul olmuştur. Hacısor Mezrası’nın 1840 yılında ise 5 hane ve 16 erkek nüfusu vardı⁷². Mezranın bağlı olduğu Hidi Köyü’ne gelince, bugün Aydınlar yeni adıyla Elazığ Merkez ilçe sınırları içerisinde yer almaktadır.

GÜNEYTEPE-HALİFEUŞAĞI (10)

Halifeuşağı Mezrası: Yeni adı Güneytepe’dir ve köy statüsündedir. Fakat 1834 yılında Harput Kazası’na bağlı Üçağaç Köyü perakendesinden bir mezraydı.Bumezranın7 hane ve 20 erkek (tahminen 40 kadın ve erkek)

⁶⁶BOA, NFS-d,no:2604,s. 533-535.

⁶⁷ “Karye-i Denizlü nam-ı diğer Ağındon”. 998 Numaralı Muhâsebe-i Vilâyet-i Diyâr-i Bekrve‘ArabveZü’l-Kâdiriyye Defteri(937/1530), Dizin ve Tıpkı basım,Ankara,1998,s.

96. 1518 tarihli tahrir defterinde, halkı Müslüman olan bu köy için sadece Ağındon adının kullanılmış olması (bkz. BOA, TD, no: 64, s. 694), Denizli adını Osmanlı hâkimiyetinin ilk zamanlarında aldığını göstermektedir.

⁶⁸BOA,NFS-d, no:2587,v. 39a-b.

⁶⁹ Bu kervansaray hakkında ayrıntılı bilgi için bkz. Korkmaz Şen, “Elazığ/Keban- Denizli Köyü Kervansarayı (Makıt Han)”, Bitlis Eren Ürniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 4/1 (2015), s. 209-231.

⁷⁰16.yüzyıl kayıtlarında bu mezradan bahsedilmemektedir.

⁷¹BOA,NFS-d,no:2603,s.343, 435.

⁷²BOA, NFS-d,no:2604,s. 485-486

FıratÜniversitesiHarputAraştırmalarıDergisiCilt:6,Sayı:12,Eylül 2019                                 15

nüfusu vardı. Hanelerden ikisi Tilek⁷³’te Soytarıuşağıdenilen yerde yer- leşmişti⁷⁴.

KOPUZLU-HORUNEK (11)

Horunek Köyü: Yeni adı Kopuzlu’dur. 19. yüzyılın ilk yarısında Arap- girKazası’nabağlıydı.1832yılındamalistatüsütımarolanHorunekKöyü⁷⁸, 24 hane ve 104 erkek nüfusa sahipti. Bu köy nüfusuna kayıtlı olan bazı kimseler, bahsedilen tarihte, ticaret yapmak veya bir işte çalışmak maksadıyla Suriye’de bulunuyordu⁷⁹.

DELİKAVAK-KERKÂH (12)

Kerkâh Köyü: Adı Delikavakolarak değiştirilen bu köy, Keban Baraj Gölü altında kaldığı için bugün mevcut değildir. 19. yüzyılın ilk yarısında Çemişgezek Kazası’nınKirnirNahiyesi’ne bağlı olan Kerkah⁸⁰’ın 1835 yılında 32 hane ve 95 erkek (tahminen 190 kadın ve erkek) nüfusu vardı. Köyün ihtiyarı Alioğlu Hüseyin, imamı da MonlaVeliidi⁸¹. Aynı tarihte,

⁷³ElazığMerkezilçeKalkantepeKöyü.

⁷⁴BOA,NFS-d,no:2675,v.188b-189a.

⁷⁵ 16. yüzyılda Çemişgezek Sancağı’nda mevcut olmayan bir köydür. Dolayısıyla Osmanlı döneminde iskân olarak bu adı almıştır.

⁷⁶BOA,NFS-d, no:2603,s. 316-324.

⁷⁷ BOA, NFS-d, no: 2604, s. 500-509. Mezraların nüfusu ayrıca belirtilmemiş, köyle birlikte yazılmıştır.

⁷⁸ 1518’de Horenekolarak kaydedilen bu köy, yine tımar olup 6 hane (evli) ve 1 mücerred (bekâr) yetişkin erkek nüfusa sahipti. Bkz. BOA, TD, no: 64, s. 706.

⁷⁹Bunlardan Haliloğlu Mehmed Ali Hama’da, Çukadaroğlu Yusuf, Osman, İsmailoğlu Hacı Muhammed ve oğlu Ali Halep’te, Süleyman da Şam’da bulunuyordu. BOA, NFS-d, no: 2587, v. 42a-b.

⁸⁰Kerkâh,16.yüzyıldaÇemişgezekSancağı’nınKebanNahiyesi’nebağlıbir köydü.

⁸¹BOA,NFS-d, no:2603,s. 269-2