Mişelli köyünü, dostum Ali Oğuz'un yazdığı, 2019 yılında Anı Yayınları tarafından basılan "Mişelli" kitabından alıntılar yaparak anlatmaya çalışacağız. Kitap, 13 bölümden oluşmakta ve köyün tarihi (s.138-170) 19 sayfa kapsamaktadır.
"Köyümüzün bulunduğu coğrafya birçok medeniyetin, dinin, dilin ve topluluğun doğup geliştiği yerlerden biridir. Soy kütüklerini araştıran köylülerimiz kimi dedelerinin Dersim, kimi Horasan'dan kimi de Kafkasya'dan gelerek buraya yerleştiklerini söylemektedirler. …Mişelli'de yaşayan Ermenilerin mezheplerine göre iki ayrı kilise inşa ettiği ya da köyde bulunan Gayrimüslimlerin Ermeni, Süryani veya Rum olma olasılığının olabileceğidir. (s.153)
Osmanlılar, İttihat ve Terakki Partisi'nin yönlendirmesiyle Almanların yanında Birinci Dünya Savaşı'na katıldığında Ermeniler dışında kalan Gayrimüslimlerin tamamı İmparatorluk'tan kopmuştu. Anadolu'da kalan son Gayrimüslimler için başlatılan "Ermeni tehciri" insanlık dışı uygulamalar neticesinde çok kanlı sonuçlar doğurmuş köyümüzde yaşayan Ermeniler de bu kanlı göçten fazlasıyla nasiplenmişlerdir. (s.154) … I.Dünya Savaşı'na katılan köyümüzden, o günlere tanıklık eden Ali Kurdo, "Eme'nin aslan gibi yedi oğlu savaşa gidip bir daha dönmediler! " diyor.
…köyümüzün ismi Mişelli. Köyün adı çevresinde birkaç görüş öne sürülmesine rağmen, birçok büyüğümüzün anlatımlarından köyün birçok yerinin Ermeni yerleşim alanı olması nedeniyle isminin Ermenice olması muhtemeldir. Yaşlılarımızdan dinlediğim anılar da bu görüşü doğrular niteliktedir. …köyümüz hızla asimilasyona uğramasına rağmen, dere, tepe, çeşme ve yer isimlerinin Kürtçe isimlerden oluştuğundan 'Alevi, Kürt köyü' olduğu bilinen bir gerçektir. (s. 157) …Prof. Dr. Mehmet Ali Ünal'ın Türk Tarih Kurumu yayını olan. 'XVI. Yüzyıl'da Çemişgezek Sancağı' adlı araştırmaya göre, Mişillü köyünün hane sayısı: Müslim 24, Müslim mücerred (tek başına yaşayan) 10, bennak (topraksız) 8 ve nim çiftler 15'tir. (s.160) …XVI. Yüzyıl, Doğu Anadolu'nun kan gölüne dönüştüğü tarihtir. I.Selim 1514'te Çaldıran Savaşı'nda Şah İsmail'i mağlup ettikten sonra yaşayan Alevileri tamamen yok edebilmek için bir soykırım başlattı. Yavuz Selim, Sünni inancı Anadolu Alevileri için zulme çeviren Osmanlı padişahıdır. Alevileri yok edebilmek için hazırladığı fetvaları Müftü Hamza adına yayınlatarak Alevilerin katlinin vacip olduğunu bildirmiştir. (Mişelli de olduğu gibi, Alevi köylerin baskılar ve baskınlar sonucu dağ yamaçlarına yerleşmeleri bu nedenledir.) (s. 161)
1960 yılından sonra Türkiye'deki bütün köyler gibi burası da isim değişikliğine uğradı, 'Taşkesen' oldu. 2019 yılı nüfusu 995 olduğu" yazılmaktadır.
Sevgili Oğuz'un yazdığı 553 sayfadan oluşan geniş kapsamlı ve son derece kıymetli bir araştırma olan 'Mişelli' kitabının tüm içeriğini burada anlatmak elbette mümkün değildir. Kitabın raflarda yerini aldığı Mayıs 2019 yılında yazdığı 'Mişelli'yi okurken, uzun zaman ve çok yönlü araştırmaların yanında, Mişelli'nin tarihine sadık kalarak yazıldığı ayrı bir anlam taşıyor. Yazarın bu coğrafyada Perslerden, Romalılara, Süryanilerden Ermenilere, Çerkezlerden Rumlara, Kürtlerden Türklere ev sahipliği yaptığına olan vurgusu oldukça önemlidir. Çünkü "…tek renk, tek millet, tek mezhep tek…tek… ler" vb bu tanımlar hep öte dünyanın özellikleridir. İnsanoğlunun evrimle birlikte modern zevkleri atalarınınkinden farklılaştı. Unutmayalım ki, modern çağda antik dünyada olandan çok daha fazla bir renk bolluğu oluştu. Değil mi ki bu topraklarda nice insanlar gelip geçti. Keban'ın otuz köyünde yalnızca, Birvan'ın ben, Zırkı'nın Prof. Ramazan Demir Hocam ve Mişelli'nin tarihini yazmış olduk. Eksiklerimiz de olsa bu eserler bugün için çocuklarımızın geçmişlerini tanıması, yarınlarda da torunlarımızın bu eserleri kaynak alarak daha ayrıntılı bir eser meydana getireceklerini düşünenlerdenim. Ve ne büyük bir eksikliktir, diğer köylerle ilgili hiçbir kayıt-kuyut yok.
Sevgili Oğuz, hepimiz "Hakk'a yürüyeceğiz. Hiç birimizin bildiklerimizi kendimizle birlikte toprağa gömme hakkımız yok. İyi ki de böyle değerli bir çalışmayı başardın. Eline, yüreğine, diline ve emeğine sağlık…
Not: Tüm okurların bayramını kutluyorum…